در چند سال اخیر کتاب های درسی تغییراتی در محتوا داشته اند. در این مطلب از سری مطالب تغییرات کتاب درسی برای کنکور ۱۴۰۴ می خواهیم بررسی کنیم که میزان تغییرات کتاب زیست شناسی دوازدهم برای کنکور 1404 نسبت به کنکور 1403 و سال های قبل چگونه بوده است، هم چنین این تغییرات برای امتحان نهایی 1404 نیز معتبر است.
تغییرات زیست دوازدهم برای کنکور 1403:
تغییرات زیست کنکور در کتاب دوازدهم، شامل اضافه شدن سه پاراگراف نسبتا طولانی به کتاب درسی است که احتمالا شاهد طراحی تست از این مطالب و ترکیب آن با سایر مطالب کتاب درسی خواهیم بود. آخرین چاپ کتاب زیست دوازدهم در سال 1402 بوده است و در صورتی که چاپ جدید آن را دارید نیازی به اعمال تغییرات نمی باشد. در ادامه این بخش شرح کامل تغییرات زیست دوازدهم برای کنکور 1403 ارائه شده است.
فصل 1:
در صفحه 20 کتاب زیست شناسی دوازدهم (چاپ 1402 – مناسب برای کنکور 1403) متن کتاب تغییراتی داشته است یک پاراگراف تحت عنوان «کاربرد آنزیم ها در صنعت» به کتاب درسی اضافه شده است.
کاربرد آنزیم ها در صنعت
از آنزیم ها در صنایع متفاوتی مانند تولید دارو، خوراكی، آشامیدنی و سوخت های زیستی استفاده می شود. مثلاً آنزیم سلولاز که در تجزیه سلولز به گلوكز نقش دارد از آنزیم های مورد استفاده در کاغذسازی و تولید سوخت زیستی است. آنزیم ها در صنایع غذایی، به ویژه صنایع لبنی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. مایه پنیر در واقع نامی عمومی برای آنزیم هایی است كه با دلمه كردن پروتئین شیر آن را به پنیر تبدیل می‌کنند. مایه پنیر را به طور سنتی از معده نوزادان (شیرخواران) جانورانی مانند گوسفند و گاو به دست می آورند. امروزه انواعی از مایه پنیرها وجود دارد كه از گیاهان و ریزجانداران (میكروارگانیسم ها) به دست می آیند.
در صنایع شوینده با استفاده از لیپازها، پروتئازها و آمیلازها انواعی از شوینده ها با قدرت تمیزكنندگی بالا تولید می شوند. به نظر شما علت استفادۀ هریک از این آنزیم ها در شوینده ها چیست؟
فصل 7:
در صفحه 100 کتاب زیست شناسی دوازدهم (چاپ 1402 – مناسب برای کنکور 1403) متن کتاب تغییراتی داشته است و یک پاراگراف تحت عنوان «بیوانفورماتیک» و یک شکل با کپشن «ویروس کرونا با میکروسکوپ الکترونی (60000 برابر)» به کتاب درسی اضافه شده است.
پی نوشت: به تبع اضافه شدن این شکل به گفتار دوم فصل 7 کتاب درسی، شکل های شماره 11 تا 15 این فصل با تغییر شماره به شکل های شماره 12 تا 16 این فصل از کتاب درسی تبدیل شدند.
بيوانفورماتيک
مهندسی پروتئین و بافت از علمی به نام بیوانفورماتیک بهره می برند. این علم با استفاده از مفاهیم زیست شناختی، ریاضی، آمار و علوم رایانه ای، مبنایی برای درک، طبقه بندی، مدل سازی و تجزیه و تحلیل داده های زیستی فراهم می کند. بیوانفورماتیک نقش مهمی در بررسی پروتئین ها در مواردی مانند تعیین توالی، ساختار سه بعدی، پایداری، پیش بینی ساختار و عملکرد پروتئین ها و نیز عوامل مؤثر بر آن ها دارد. این علم در بسیاری از پژوهش های زیستی که با حجم عظیمی از داده و عوامل متفاوت سروکار دارند، استفاده می شود. یک مثال، ساختن واکسن علیه بیماری کرونا است. عامل این بیماری، ویروسی از خانواده ویروس های تاجی 1 است (شکل 11). محققان در سراسر جهان با دنیا گیری 2 کرونا به مطالعه و بررسی آن پرداختند؛ به طوری که در زمانی کوتاه حجم عظیمی از داده ها تولید و به اشتراک گذاشته شد. اما این داده ها چگونه به ساختن واکسن کرونا کمک کرد؟ پژوهشگران با بهره مندی از بیوانفورماتیک توانستند با استفاده از این داده‌ها به فرضیه هایی قابل آزمون در ارتباط با نحوه عملکرد ویروس برسند و به جای بررسی همه فرضیه ها، تشخیص دهند که کدام یک از آن ها را مورد آزمایش قرار دهند. بنابراین بیوانفورماتیک علاوه بر کوتاه کردن مسیر تحلیل داده ها، به صرفه جویی در زمان و کاهش هزینه های اقتصادی برای انجام آزمایش ها نیز کمک کرد؛ به طوری که بدون استفاده از این علم، ساختن واکسنی در مدتی به اندازه چند ماه امکان نداشت، رویدادی که انجام آن در گذشته چندین سال زمان می برد. بیوانفورماتیک همچنین مسیر شناسایی ژنوم جانداران، درک شباهت ها و تفاوت های ژنی و نیز تشخیص ارتباط بین دنا و پروتئین را ساده کرده است؛ چیزی که شاید در نبود این علم به سختی ممکن بود.
در صفحه 106 کتاب زیست شناسی دوازدهم (چاپ 1402 – مناسب برای کنکور 1403) متن کتاب تغییراتی داشته است و یک پاراگراف تحت عنوان «زیست فناوری و اقتصاد» و یک شکل با کپشن «دو نوع فتوبيوراكتور كه در آن جلبک تک ياخت های كشت شده است.» به کتاب درسی اضافه شده است. همچنین بیشتر بدانید مربوط به موش های تراژن به صفحه 105 کتاب درسی منتقل شده است.
زیست فناوری و اقتصاد
گرچه زیست فناوری امروزه عمدتاً با مهندسی ژنتیک شناخته می شود، اما بهره برداری اقتصادی از این فناوری الزاماً وابسته به دستکاری جانداران نیست. انسان در طول تاریخ از باکتری ها و قارچ ها در تولید محصولاتی مانند ماست و پنیر استفاده کرده است. امروزه نیز صنایع لبنی همچنان با بهره مندی از آنزیم ها و ریزجانداران محصولات متنوعی روانه بازار می کنند و همچنان سهم قابل توجهی در اقتصاد کشورها دارند. تولید انواعی از ترکیبات بر مبنای فرایندهای زیستی، استفاده از گیاهان و جلبک ها در تولید سوخت و ترکیبات دیگر، شناسایی ریزجانداران و گیاهانی که می توانند به عنوان منابع تجدیدپذیر در تولید ترکیبات گوناگون به کار روند، اساس شکل گیری صنایع متفاوتی در دنیای امروز شده اند.
فتوبیوراکتور نمونه ای از فناوری زیستی با کاربرد صنعتی است (شکل 17). فتوبیوراکتورها محیط های کشت وسیع جانداران فتوسنتزکننده ای مانند جلبک ها هستند. این جانداران با انجام فتوسنتز انواعی از مواد را می سازند که می توان از آن‌ها در تولید سوخت زیستی، دارو، مکمل های غذایی و ترکیبات دیگر استفاده کرد.
تغییرات زیست کنکور 1403 به صورت خلاصه:
– جزئیات بیان شده در مورد میانک ها در دهم و یازدهم افزایش یافته است.
– هم حس و پادهم حس تبدیل به آسیمیک و پادآسیمیک شدند.
– ایمنی در جانوران حذف شد.
– متاستاز (دگرنشینی) تبدیل به توانایی پخش شدن شد.
– کیسۀ منی به عنوان معادل فارسی وزیکول سمینال به کار برده شد.
– برون شامه و درون شامه تبدیل به زه شامه و زه کیسه شدند.
– در مرحلۀ 4 لقاح عبارت «هسته زامه با هسته مام یاختۀ ثانویه ادغام می شود» حذف شده است.
– نهنج بخشی از گل محسوب نمی شود.
